Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί παγκοσμίως απ’ τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Μαΐου η Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας.
Η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με τα γενέθλια του Anton Janša, μελισσοκόμου από τη Σλοβενία, ο οποίος το 18ο αιώνα πρωτοπόρησε στις σύγχρονες μελισσοκομικές τεχνικές και ύμνησε τις μέλισσες για την ικανότητά τους να δουλεύουν τόσο σκληρά.
Στόχος είναι να γνωστοποιηθεί η σημασία και ο ρόλος της μέλισσας ως του κυριότερου επικονιαστή για το οικοσύστημα, αλλά και να επισημανθεί ο κίνδυνος του αφανισμού της.
Ο ρόλος των μελισσών στη βιωσιμότητα του ανθρώπου
Οι μέλισσες είναι οι κυριότεροι επικονιαστές της φύσης. Η επικονίαση, δηλαδή η αναπαραγωγική διαδικασία των φυτών με τη μεταφορά της γύρης και τη γονιμοποίηση του άνθους, είναι το δώρο των μελισσών στην ανθρωπότητα και στον πλανήτη. Αν δεν υπήρχαν οι μέλισσες η διατροφή μας θα ήταν πολύ φτωχότερη, όπως και η ποικιλία φυτών και δέντρων στη φύση. Παράλληλα, οι μέλισσες μας προσφέρουν τα ανεκτίμητα προϊόντα τους, το μέλι, το βασιλικό πολτό, την πρόπολη και τη γύρη με τα αναρίθμητα θρεπτικά στοιχεία τους, τα οποία συμβάλλουν στην ανθρώπινη διατροφή και υγεία.
Η εξαφάνιση των μελισσών απειλεί τον πλανήτη και τον ίδιο τον άνθρωπο
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί παγκοσμίως μια σημαντική μείωση στον πληθυσμό των μελισσών.
- Η μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες προέρχεται από τα χημικά φυτοφάρμακα υψηλής τοξικότητας που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες.
- Οι μονοκαλλιέργειες αποτελούν μεγάλο κίνδυνο γιατί οι μέλισσες για να επιβιώσουν θα πρέπει να τρέφονται από μία μεγάλη ποικιλία ανθοφόρων φυτών.
- Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι θα εξαφανιστούν 20.000 ανθοφόρα φυτά τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό επηρεάζει τις μέλισσες που ζουν σε μελίσσια και ακόμα περισσότερο τις άγριες μέλισσες που χρειάζονται αδιατάρακτους βιότοπους για να χτίσουν τις φωλιές τους.
- Πάνω από το 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τους επικονιαστές. Εάν οι μέλισσες αφανιστούν, οι 71 από τις 100 πιο σημαντικές φυτικές καλλιέργειες παγκοσμίως που επικονιάζονται από τις μέλισσες, θα εξαφανιστούν και αυτές.
- Η εξαφάνιση των μελισσών θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία, καθότι η οικονομική αξία της επικονίασης των μελισσών αποτιμάται σε € 265 δις το χρόνο παγκοσμίως.
Η λύση
- Απαγόρευση των ψεκασμών κατά την περίοδο της ανθοφορίας των φυτών και των δέντρων και όταν πετούν οι μέλισσες.
- Απαγόρευση της χρήσης των τοξικών χημικών που αφανίζουν τις μέλισσες.
- Προώθηση της βιοποικιλότητας και προστασία των οικοσυστημάτων.
- Βιολογική γεωργία.
- Αμειψισπορά (εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι).
- Δημιουργία κήπων και εθνικών πάρκων φιλικών προς τις μέλισσες.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;
- Να δημιουργήσουμε περιοχές με άγρια λουλούδια και δέντρα.
- Να φυτέψουμε στα μπαλκόνια, στις αυλές, στις ταράτσες και στους κήπους πολλά μελισσοκομικά φυτά όπως είναι το θυμάρι, η λεβάντα, το φασκόμηλο και το δενδρολίβανο.
- Να τοποθετήσουμε στο μπαλκόνι ή στον κήπο μας ένα ρηχό δοχείο με νερό.
- Να διαδώσουμε παντού το σημαντικό της έργο και την επιτακτική ανάγκη για την προστασία της.
Δήμητρα Τσαντίδου
Μέλος του Επιστημονικού Κέντρου Μελισσοθεραπείας