«Μελισσοθεραπεία» είναι η χρήση των προϊόντων της μέλισσας με πολλαπλές εφαρμογές, με σκοπό την πρόληψη και την ίαση διαφόρων ασθενειών. Στα λατινικά – “apitherapy”- η λέξη “api” προέρχεται από το λατινικό όνομα της μέλισσας «Apis Mellifera» και η λέξη “therapy” που σημαίνει θεραπεία. Οπότε, «λέξη προς λέξη», η μελισσοθεραπεία είναι η πρόθεση να γιατρέψει κάποιος (μελισσοθεραπευτής) κάποιον άλλον, χρησιμοποιώντας τις μέλισσες και τα προϊόντα τους.
50 εκατομμύρια έτη πριν οι μέλισσες ήταν ήδη στη Γη
Η ιστορία της μελισσοθεραπείας άρχισε την ημέρα που ο άνθρωπος είχε την πρώτη του επαφή με μια αποικία μελισσών. Πέρα από τον πόνο που του προκάλεσαν τα τσιμπήματα των μελισσών, ο πρώτος «ασθενής» παρατήρησε ότι μπορούσε να τρέξει καλύτερα, να αναπνεύσει καλύτερα και ότι η θερμοκρασία του σώματός του είχε αυξηθεί. Αργότερα, ο άνθρωπος ανακάλυψε τα υπόλοιπα προϊόντα της μέλισσας και ειδικά το γλυκό μέλι, το πικρό ψωμί μελισσών και τις γλυκόξινες προνύμφες μελισσών.
Πριν από 12.000 έτη εμφανίστηκε ο πρώτος ζωγράφος μελισσών. Σπηλαιογραφίες στην Ευρώπη που χρονολογούνται από το 10.000 π.Χ. απεικονίζουν άντρα που κυνηγάει μέλι, το οποίο φαίνεται ότι είχε αναγνωριστεί από την αρχή ως ένα πολύτιμο προϊόν και ως θεραπεία για ασθένειες. Το 6.000 π.Χ., οι Ινδοί χρησιμοποιούσαν το μέλι για τρόφιμο και την πρόπολη για την θεραπεία πληγών. (Potschinkova, 1996). Το παλαιότερο γραπτό αρχείο είναι μια Σουμεριανή πλάκα, ενδεχομένως του 3000 π.Χ., που έχει μια συνταγή που χρησιμοποιεί το μέλι για να θεραπεύσει μια μόλυνση ή ένα έλκος (Jones, 1997). Το 1550 π.Χ., η πρόπολη, το «μαύρο κερί» αναφέρθηκε σε έναν αιγυπτιακό πάπυρο (Asis, 1989). Λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε μαζί με άλλα ενεργά συστατικά στη μυστική μεθοδολογία της μουμιοποίησης των Φαραώ. Περίπου το 400 π.Χ., ο Ιπποκράτηs, ο πατέρας της ιατρικής, χρησιμοποίησε το δηλητήριο μελισσών και το ονόμασε «Arcanum», μια πολύ μυστήρια συνταγή. Το 200 π.Χ., στην Κίνα, γράφτηκε σε μετάξι το έργο «Οι πενήντα δύο συνταγές». Δύο από αυτές τις συνταγές αφορούσαν τις ιατρικές χρήσεις του ψωμιού και του μελιού των μελισσών. Το 130 – 200 μ.Χ., ο Γαληνός, ο πατέρας της πειραματικής φυσιολογίας, ανέφερε σε πολλές ιατρικές πραγματείες του τη χρήση του δηλητηρίου μελισσών. Το 742-814 μ.Χ., ο Καρλομάγνος θεραπεύτηκε από την ουρική αρθρίτιδα από την οποία υπέφερε, μετά από τσιμπήματα μελισσών. Πριν από περίπου 100 έτη, ο Δρ. Philip Terc της Αυστρίας υποστήριξε τη σκόπιμη χρήση των τσιμπημάτων μελισσών στην εργασία του και υπέβαλε έκθεση για μια ιδιαίτερη σύνδεση μεταξύ των τσιμπημάτων μελισσών και του ρευματισμού.
Η μελισσοθεραπεία αποκαλείται και «μελισσοϊατρική» και θεωρείται ολιστική ιατρική επειδή:
- Διαθέτει μια ισχυρή επιστημονική βάση, αν και ακόμη υπάρχουν πολλά «μυστήρια».
- Για να υποβληθεί ένας ασθενής σε αγωγή χρειάζεται τέλεια διάγνωση της νόσου, άριστη γνώση των μεθόδων χορήγησης των «φαρμάκων» και της δοσολογίας που πρέπει να χορηγηθεί το σκεύασμα.
- Προσφέρει σε πολυάριθμες περιπτώσεις επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα. Π.χ., η πρόπολη καταστρέφει πάντα το ελικοβακτήριο του πυλωρού, εφόσον βέβαια χορηγείται στη σωστή δοσολογία, και το δηλητήριο της μέλισσας αυξάνει την έκκριση κορτιζόλης μετά από ένα τσίμπημα.
- Συνδέεται ισχυρά, με αρμονικό τρόπο, με πάρα πολλές φυσικές διεργασίες.
- Χρησιμοποιεί γνώσεις από άλλες ολιστικές μορφές θεραπείας όπως η φυτοθεραπεία, η αρωματοθεραπεία, η διαιτοθεραπεία (χρήση θρεπτικών ουσιών), ο βελονισμός, το μασάζ σε σημεία πίεσης, η Ayurveda.
- Επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το νευρικό σύστημα και τη ροή του αίματος με συνέπεια να επηρεάζει όλο το σώμα.
- Επηρεάζει τον οργανισμό σε ψυχο-συναισθηματικό επίπεδο.
Είδη Μελισσοθεραπείας – Εφαρμογές
Η Μελισσοθεραπεία έχει να κάνει τόσο με την πρόληψη όσο και με τη θεραπεία.
- Ο πρώτος άμεσος τρόπος να ωφεληθούμε από τη μέλισσα είναι να χρησιμοποιούμε καθημερινά (εσωτερική χρήση) τα πολύτιμα προϊόντα της, τα οποία προάγουν την υγεία και την ευεξία μας και προστατεύουν απλά τον οργανισμό μας από εξωτερικές και εσωτερικές «επιθέσεις». Το μέλι, ο βασιλικός πολτός, η πρόπολη και η γύρη διαθέτουν αναρίθμητα δραστικά συστατικά που προασπίζουν το ανοσοποιητικό και την υγεία των κυττάρων μας.
- ‘Ενας φυσικός και αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε επιδερμικές ενοχλήσεις, δερματικές διαταραχές, κοψίματα, εκδορές και πληγές είναι να εφαρμόσουμε απευθείας μέλι στην πάσχουσα περιοχή για κάποιο χρόνο, έως ότου ιαθεί πλήρως. Το μέλι διαθέτει επουλωτικές, αναπλαστικές, καθαριστικές, αντισηπτικές, καταπραϋντικές και ενυδατικές ιδιότητες με αποτέλεσμα να επουλώνει φυσικά και πλήρως το δερματικό ιστό, χωρίς εναπομείνοντα σημάδια. Γι’ αυτό και υπάρχουν ιατρικά προϊόντα με μέλι πχ. σκευάσματα, επιθέματα κ.α. για την άμεση αποφυγή ή αντιμετώπιση μολύνσεων, την επούλωση και την ανάπτυξη υγιούς ιστού σε τραύματα, μεγάλες πληγές, εγκαύματα κ.α. Επίσης, η πρόπολη με ισχυρά αντιμικροβιακή, αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση προλαμβάνει και θεραπεύει διάφορες μολύνσεις και μυκητιάσεις.
- Χάρη στην ενυδατική, θρεπτική, αντιοξειδωτική, προστατευτική δράση των προϊόντων της, η μέλισσα αποτελεί θεραπεύτρια και της ομορφιάς. Η εφαρμογή τους πολυεπίπεδη σε θεραπείες προσώπου, σώματος, μασαζ, σε κρέμες και διάφορα προϊόντα περιποίησης και στα καλλυντικά.
- Μελισσοβελονισμός. Είναι το απευθείας τσίμπημα με το κεντρί της μέλισσας, από ειδικό μελισσοθεραπευτή, σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, ανάλογα με την πάθηση ενός ατόμου. Μέσω του κεντριού το δηλητήριο της μέλισσας εναποτίθεται μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, όπου αμέσως ξεκινά η δράση του με σκοπό την καταπράυνση, βελτίωση και ίαση της κατάστασης του πάσχοντος. Ο μελισσοβελονισμός έχει πλείστες εφαρμογές σε διάφορες καταστάσεις και ασθένειες.
Εισπνοθεραπεία. Στο εξωτερικό υπάρχουν κέντρα μελισσοθεραπείας, όπου σε καμπίνες πραγματοποιούνται συνεδρίες εισπνοών του «αέρα των μελισσών» μέσω ειδικών μηχανισμών, χωρίς ο θεραπευόμενος να έρχεται σε επαφή με τις μέλισσες. Στα κέντρα αυτά υπάρχουν πολλές κυψέλες. Μ’ ένα σύστημα άντλησης και μια μάσκα εισπνοής που εφαρμόζεται στη μύτη και το στόμα, ο θεραπευτικός αέρας εισχωρεί στο αναπνευστικό σύστημα. Μία ημέρα πριν από την πρώτη εφαρμογή το άτομο πρέπει να περάσει ένα 10΄ τεστ ανοχής για αλλεργίες. Ανάλογα με την κατάσταση και το ιστορικό του ατόμου που επισκέπτεται το κέντρο, του δίνεται και το αντίστοιχο πρωτόκολλο και πλάνο θεραπειών. Η διαδικασία παρακολουθείται συνεχώς από εξειδικευμένο προσωπικό και οι θεραπείες καθορίζονται από εξειδικευμένους ιατρούς.
Πέρα απ’ την εφαρμογή με ειδική μάσκα και άντληση του αέρα, κάποιος μπορεί απλά να ξαπλώσει σε ένα κρεβάτι μέσα σε ειδικές κατασκευές, όπου υπάρχουν κυψέλες και ο αέρας που διαχέεται στο εσωτερικό αυτό περιβάλλον να θεραπεύσει ή προληπτικά να προάγει την υγεία και την ευεξία του.
Συμπληρωματικές πληροφορίες: Dr. Stefan Stangaciu / Ιατρός, ιατρικός μελισσοθεραπευτής, καθηγητής μελισσοθεραπείας.
Δήμητρα Τσαντίδου
Αισθητικός – Μέλος του Επιστημονικού Κέντρου Μελισσοθεραπείας