Δήμητρα Τσαντίδου- Περιοδικό Μελίαμα/ ΕΚΕΜ, τεύχος 29
Οι ευεργετικές επιδράσεις του βασιλικού πολτού είναι γνωστές εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες αναφέρονταν στην αμβροσία, που προσέδιδε αθανασία στους θεούς του Ολύμπου και η οποία περιείχε βασιλικό πολτό.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ
Πρόκειται για μια υπόλευκη, κρεμώδη ουσία, ισχυρά όξινη, με ιδιάζουσα οσμή και υπόπικρη γεύση, εξαιρετικά θρεπτική, η οποία εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των νεαρών εργατριών μελισσών και προορίζεται για τη θρέψη των προνυμφών που θα εξελιχθούν σε βασίλισσες καθώς και των ενήλικων βασιλισσών.
Για το λόγο αυτό το 1788 ο Ελβετός φυσιολάτρης François Huber έδωσε την ονομασία «βασιλικός πολτός» σε αυτή.
Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
Το 1894 ο γιατρός Leonard Bordas αποκάλυψε για πρώτη φορά την πολύτιμη σύσταση του βασιλικού πολτού, στοιχεία μεταξύ των οποίων, βιταμίνες, πρωτεΐνες, αμινοξέα κ.α., αποκτώντας το σεβασμό της ευρωπαϊκής ιατρικής κοινότητας.
Αργότερα το επιστημονικό ενδιαφέρον για τις θεραπευτικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις και στις αρχές του περασμένου αιώνα οι Voronoff και Steinach ξεκίνησαν μελέτες για την αναπλαστική δράση κάποιων ορμονών. Το 1929 ο Frederick Banting – ένας απ’ τους εφευρέτες της ινσουλίνης – και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά, ξεκίνησαν έρευνες για τη χημεία του βασιλικού πολτού για να προσδιορίσουν το συστατικό εκείνο που ευθύνεται για τις διεγερτικές του ιδιότητες.
Το 1953 γνωστή γαλλική εταιρεία παρασκευάζει την πρώτη κρέμα με βασιλικό πολτό. Σύντομα τη μιμήθηκαν κι άλλοι και επεκτάθηκε από την Ευρώπη ως την Αμερική. Έκτοτε και μέχρι το τέλος της δεκαετίας αναπτύσσεται η κοσμητολογία της μέλισσας. Τα θεαματικά του αποτελέσματα και η αποδεδειγμένη δράση του οδήγησαν στη ζήτηση ολοένα και περισσότερων προϊόντων προσωπικής φροντίδας με το πολύτιμο αυτό συστατικό.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 η διαδεδομένη χρήση του βασιλικού πολτού ως συστατικό στην κοσμητολογία επικρατεί σε όλο τον κόσμο με φανατικό κοινό, ιδιαίτερα σε χώρες με παράδοση στη χρήση των προϊόντων της μέλισσας, όπως για παράδειγμα στην Ασία.
ΣΥΣΤΑΣΗ
Η σύσταση του βασιλικού πολτού διαφέρει ελάχιστα από περιοχή σε περιοχή. Μετά από πολυάριθμες αναλύσεις έχει πλέον προσδιοριστεί το 97% των ουσιών από τις οποίες συντίθεται. Οι κυριότερες είναι: πρωτεΐνες 12% – 15%, 22 αμινοξέα, σάκχαρα 10%- 16%, λιπίδια 3% – 6%, βιταμίνες (Β1, Β2, Β6, Β12, PP, Α, C, E, ινοσιτόλη, φολικό οξύ κ.α.) 2% – 3%, μεταλλικά στοιχεία 8%, νερό 66%. Επιπλέον, φυσικές ορμόνες, ένζυμα, βιοκαταλύτες, προ-κολλαγόνο Ι, ακετυλοχολίνη, νουκλεϊκά οξέα (RNA, DNA), γ-γλοβουλίνη (ισχυρός παράγοντας καταπολέμησης λοιμώξεων και ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού), 10-υδροξυδεκανοϊκό οξύ (ισχυρές αντιβιοτικές ιδιότητες) και pH 3,4 – 4,5.
Θεωρείται πλήρης τροφή. Εξάλλου, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι αποτελεί τη μόνη τροφή με την οποία τρέφονται οι βασίλισσες για όλη τους τη ζωή.
Παράλληλα, η εν λόγω σύσταση σε αντιμικροβιακές ουσίες συντελεί στην υγιεινή των κελιών όπου εναποτίθεται, βοηθώντας τις προνύμφες να καταπολεμήσουν τις μολύνσεις στο ζεστό και υγρό αυτό περιβάλλον.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ- ΟΦΕΛΗ
Η μοναδική σύσταση του βασιλικού πολτού τού προσδίδει πολύτιμες αντιβακτηριακές, αντιμικροβιακές, αντιμυκητιακές, αντισηπτικές (κυρίως έναντι στρεπτόκοκκων και σταφυλόκοκκων), αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες.
Το γεγονός αυτό δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί στο δέρμα (εξωτερική χρήση) μεμονωμένα ή αναμεμειγμένος με άλλο προϊόν της μέλισσας πχ. μέλι ή γύρη με απευθείας επάλειψη τοπικά, είτε ως συστατικό κοσμητολογικών προϊόντων (λόγω του ουδέτερου χρώματός του δε χρειάζεται να αποχρωματιστεί όπως η γύρη). Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται ευρέως για την παρασκευή κρεμών προσώπου, ματιών, χεριών, κραγιόν, μεικαπ, βερνικιών για τα νύχια, σαμπουάν, σαπουνιών καθώς και άλλων προϊόντων περιποίησης και φροντίδας της ομορφιάς για την υγεία, τη μακροζωία, τη θρέψη του δερματικού ιστού και την ενίσχυση των κεράτινων δομών.
Τόσο η εξωτερική εφαρμογή όσο και η εσωτερική λήψη ποσότητας ατόφιου ή αναμεμειγμένου βασιλικού πολτού επιδρά σε κυτταρικό, αλλά και σε επίπεδο φυσιολογίας των μηχανισμών του δέρματος:
Διεγείρει το μεταβολισμό, την ανάπτυξη και συντελεί στη μακροζωία των δερματικών κυττάρων, υποβοηθώντας, παράλληλα, στην ταχεία ανάπλαση και ανανέωσή τους. Καταπραΰνει και βελτιώνει το ερύθημα, τον ερεθισμό, τον κνησμό, την ευαισθησία του δέρματος, καθώς και διαταραχές του πχ. δερματίτιδες κ.α. Ενεργοποιεί τη σύνθεση του κολλαγόνου και της ελαστίνης, ενισχύοντας τη σφριγηλότητα και ελαστικότητα της επιδερμίδας. Συντελεί αποτελεσματικά στην επούλωση και ανάπλαση των ιστών από έλκη, τραύματα, εγκαύματα, ουλές. Ρυθμίζει την υπερέκκριση του σμήγματος και βοηθά στη θεραπεία της ακμής (βακτηριοστατικός, αντιφλεγμονώδης). Συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ξηροδερμίας και της τραχύτητας της επιδερμίδας και σε συνδυασμό με την πρόπολη προσφέρει βαθιά ενυδάτωση και αποκατάσταση της διαταραχής της ισορροπίας του υδρολιπιδικού μανδύα. Προσδίδει λάμψη και αναζωογονεί. Εξομαλύνει τις λεπτές γραμμές και μειώνει το βάθος των ρυτίδων. Ως ορμονικό τονωτικό εξισορροπεί την ορμονική έλλειψη στα ώριμα δέρματα βελτιώνοντας την υφή, την ελαστικότητα και τη θρέψη τους. Δυναμώνει τα εύθραυστα νύχια και τα αδύναμα μαλλιά, προλαμβάνει και αναστρέφει την τριχόπτωση.
Γενικότερα, συντελεί στην υγεία, στη φυσιολογική λειτουργία και στην αντιγήρανση του δέρματος και των εξαρτημάτων του.
Για ορατά, μετρήσιμα αποτελέσματα στη δομή και στη φυσιολογία του δέρματος και των μηχανισμών του ο βασιλικός πολτός ή σκευάσματά του θα πρέπει να χρησιμοποιούνται 2 φορές την ημέρα, από 1 έως 3 μήνες τουλάχιστον συνεχόμενα.
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Ο βασιλικός πολτός μπορεί να αποτελεί φυσική ουσία με πλείστα οφέλη και εφαρμογές, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι ασφαλής για όλους. Σε σπάνιες περιπτώσεις η δια του στόματος καθώς και η εξωτερική χρήση μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις (εάν κάποιος είναι αλλεργικός σε αυτόν ή όπως έχει επιστημονικά αναφερθεί στο δηλητήριο της μέλισσας, ή όταν υφίσταται ήδη άλλου είδους αλλεργία, ή πιθανόν με παράλληλη φαρμακευτική αγωγή, ή ακόμα και σε ορισμένες περιπτώσεις άσθματος). Πριν από τη λήψη ή την εφαρμογή τοπικά ποσότητας βασιλικού πολτού συνίσταται η ιατρική συμβουλή και καθοδήγηση.
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ
Μάσκα προσώπου για λάμψη και ενυδάτωση
2 κ.γλ. μέλι
1/4 κ. γλ. βασιλικό πολτό
2-3 κ.γλ. φυσικό χυμό πορτοκαλιού ή γκρειπφρουτ
Αναμειγνύουμε τα υλικά, εκτός από το πορτοκάλι και τα ζεσταίνουμε σε μπαιν μαρί (χαμηλή θερμοκρασία) μέχρι να γίνει ομοιογενές το μείγμα. Κατεβάζουμε και προσθέτουμε, ανακατεύοντας, το χυμό. Εφαρμόζουμε χλιαρό σε πρόσωπο, λαιμό, ντεκολτε. Αφήνουμε 20’ και ξεβγάζουμε με νερό.
*Για λιπαρά δέρματα: προσθέτουμε ή αντικαθιστούμε με λίγες σταγόνες φυσικό χυμό λεμονιού σε 4 κ.σ. γιαούρτι (αναμειγνύουμε σε μπωλ), ασπράδι χτυπημένο 1 αυγού και 2 κ.σ. πίτουρο σιταριού. Εφαρμόζουμε και αφήνουμε για 30’ και ξεβγάζουμε με νερό.
Για ξηρά ή ώριμα δέρματα: αναμειγνύουμε καλά σε μπωλ 1κ.σ. αβοκάντο, 1κ.σ. μέλι, 1κ.σ. ελαιόλαδο και 1γρ. βασιλικό πολτό. Εφαρμόζουμε και αφήνουμε για 30’ και ξεβγάζουμε με νερό.
Μάσκα ματιών για ενυδάτωση, μαύρους κύκλους, ξεκούραστο βλέμμα
– 1 κ.σ. μέλι
– Μισή μπανάνα λιωμένη
– 0,5 γραμμ βασιλικό πολτό
Αναμειγνύουμε καλά σε μπωλ, εφαρμόζουμε και αφήνουμε για 30’ και ξεβγάζουμε με νερό.
Πώς φροντίζουμε το δέρμα για ορατά αποτελέσματα
Καθαρίζουμε αρχικά καλά το δέρμα με ένα ήπιο ειδικό αφρίζον προϊόν ή γαλάκτωμα. Εν συνεχεία κάνουμε απολέπιση απαλά για να αφαιρέσουμε τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας. Καλό είναι να έχει προηγηθεί βαθύς καθαρισμός προσώπου για μέγιστη διείσδυση των δραστικών συστατικών. Εφαρμόζουμε τη μάσκα που έχουμε φτιάξει, κατάλληλη για τον τύπο και τις ανάγκες του δέρματός μας. Κατά την εφαρμογή, αποφεύγουμε την περιοχή γύρω από τα μάτια (μάσκες και κρέμες προσώπου). Μετά τον καθορισμένο χρόνο, αφαιρούμε με απαλές ανοδικές και προς τα έξω κινήσεις με νωπό βαμβάκι ή σφουγγαράκι ή πετσέτα. Ταμπονάρουμε με λοσιον και χρησιμοποιούμε τα τελικά προϊόντα, ορό, κρέμα ματιών και προσώπου.
Χρησιμοποιούμε απολεπιστικά προϊόντα και τις μάσκες 1-2 φορές την εβδομάδα. Εφόσον πρόκειται για φυσικά προϊόντα, παρασκευάζουμε πάντα μικρή ποσότητα έως ότου καταναλωθεί βραχυπρόθεσμα, φυλάσσοντάς τα στο ψυγείο.
Δήμητρα Τσαντίδου
Αισθητικός – Μέλος του Επιστημονικού Κέντρου Μελισσοθεραπείας